Geen ervaring vereist.
Sint Benedictus wil dat zijn kloosters een ‘oefenschool zijn voor de dienst van de Heer’ (vgl. Proloog 45). Het enige criterium waarop een kandidaat wordt bevraagd is of hij/zij werkelijk God zoekt. Daarbij is ‘ijver voor het werk Gods’ een belangrijke indicatie.
Monniken heten een contemplatief leven te leiden. Maar wat is dat? Contemplatie betekent niet dat we inactief zouden worden. Is er voor gelovigen buiten het klooster lering te trekken uit de eeuwenoude ervaring van Benedictus van Nursia?
Het vroege christendom kan ook voor ons een leerschool voor het gebed zijn. Hoe hebben de christenen in de eerste eeuwen gebeden? En hoe dachten zij over het gebed?
Tijdens dit weekeinde lezen en bespreken we enkele gebeden van grote schrijvers uit de eerste eeuwen van de kerk. Herkennen wij ons in die wijze van bidden? Ook maken we kennis met enkele beschouwingen van kerkvaders, onder meer van Origenes en Cyprianus van Carthago, over het gebed: wat is bidden, welke vormen zijn er, welke rol speelt het in ons geloof?
Geen ervaring vereist.
Willem van Saint-Thierry (1075-1148) was een benedictijner monnik die later toetrad tot de pas gestichte orde van Citeaux. Hij wordt wel de eerste mysticus van de Lage Landen genoemd. In zijn tijd deed men de ontdekking dat God niet alleen in de liturgie en de geloofsleer te ontmoeten is, maar dat ieder mens God persoonlijk ervaren kan.
Niet het verstand, maar de liefde is de manier om God te leren kennen. Willem had een bijzondere aandacht voor de werking van de Heilige Geest waardoor de mens de Heilige Drie-eenheid als het ware binnentreedt. Op verzoek schreef Willem voor een gemeenschap van kartuizers de ‘Brief aan de broeders van de Berg Gods’, ook wel ‘De gulden brief’ genoemd. Hieruit zullen we een aantal hoofdstukken samen lezen en bespreken
Een verkenning van je innerlijke klooster
Gezamenlijke lectuur van De innerlijke ruimte van Maria de Groot.
Maria de Groot, protestants theologe en vruchtbaar dichteres, schreef ook een prachtige gids die aan de hand van een rondgang door een `innerlijk klooster´, met een herkenbare kloosterplattegrond: kloosterpoort, kloostergang, kapel, scriptorium, cel, enzovoort. Bij wijze van lectio divina (persoonlijk en als groep) wandelen we door de innerlijke ruimte die zij opent, ook in onszelf. Mooi dat dat samen kan gaan met de wandeling naar en in het werkelijke klooster van de Sint Willibrordsabdij.
Een oude monnik lag op sterven. Zijn broeders huilden en deden hem al zijn doodskleed aan. Toen opende de stervende zijn ogen en begon te lachen. Vervolgens lachte hij opnieuw, en tenslotte nog een derde keer. Zijn broeders vroegen hem waarom hij lachte, terwijl zij moesten huilen. Daarop antwoordde hij dat hij het eerst lachte omdat zij bang waren voor de dood, de tweede keer omdat zij nog niet klaar waren om te sterven, en de derde keer omdat hij nu uit ging rusten van een zwaar leven. Toen stierf hij.
Zijn wij in de 22e eeuw angstiger voor de dood dan de woestijnvaders? Of zijn wij meestal net zoals de broeders van die oude monnik? In de afgelopen jaren is gebruik van medicatie om het stervensproces te bekorten toegenomen, ook bij christenen. Geloven wij nog in de dood als een nieuwe geboorte? Geloven wij nog in lijden en pijn als middelen om ons geestelijk te zuiveren? Welke lessen kunnen wij leren uit de geschiedenis van de monniken?
Opnieuw zal worden geput uit eigen ervaringen, de Bijbel, en uit monastieke en psychologische literatuur.
Een weekend rond Psalm 19 – de werkelijkheid en het mensenhart doorademd door de Heilige Geest.
De filosoof Immanuel Kant schreef eens wat hem met de diepste eerbied vervulde: Gods Schepping boven hem – en het besef van morele kwaliteit dat God in zijn innerlijk had gelegd.
Deze tweedeling kende hij beslist ook uit Psalm 19. De eerste acht verzen ervan zijn een lofzang op de heerlijkheid van de Schepping: `De hemelen vertellen Gods eer, en het uitspansel verkondigt het werk van zijn handen´ (Ps 19,1). Het tweede gedeelte is een lofzang op Gods wet in ons hart: `De wet des Heren is volmaakt, zij verkwikt de ziel´ (Ps 19,9).
In dit weekend rond Psalm 19 lezen we deze in dialoog met andere poëtische teksten van Gerard Manley Hopkins SJ, Ida Gerhardt en Marjoleine de Vos. We zullen overwegen dat beide domeinen – de natuurlijke werkelijkheid en het innerlijke besef – wijsgerig en theologisch geduid kunnen worden als verbonden met Gods Geest. Ze zijn beide in een diepe zin `geestig´.